Twee weken geleden werd ik verrast door een telefoontje van het Nederlands Dagblad, een dagblad met een protestantse achtergrond dat zich tegenwoordig ook uitdrukkelijk op Katholieke lezers richt. Journaliste Sanne Gerrits schrijft een reeks artikelen over het Synodaal Proces in de Katholieke Kerk en via een onderzoek naar websites was ze bij onze parochies uitgekomen (een mooi compliment voor de Communicatiewerkgroep)!
In een telefonisch interview heb ik haar verteld over onze parochievernieuwing. Dat is goed herkenbaar. Ik heb zowel over Rijen als over Dongen gesproken, maar dat onderscheid is voor deze krant duidelijk niet belangrijk.
Rob van Uden
Eerst hadden de katholieken in Rijen ‘kromme tenen’. Nu werken ze vol vuur aan de vernieuwing van hun parochie
INTERVIEW
Wereldwijd wordt in de Rooms-Katholieke Kerk flink gepraat over ‘synodaliteit’: een meer luisterende kerk. In oktober kwamen de bisschoppen van over de hele wereld daarvoor in Rome bijeen.
Sanne Gerrits
woensdag 7 februari 2024
Hoe gaat het eigenlijk met synodaliteit in Nederlandse parochies? Deel 3 van een korte serie: voor diaken Rob van Uden van de Heilige Geestparochie in Rijen, Molenschot en Hulten, heeft synodaliteit alles met vernieuwing van de parochie te maken. ‘We willen dat de boodschap aankomt.’
Op jullie website staat dat jullie actief aan het werk zijn met geloofsgesprekken, gastenteams, de Alphacursus … Waar hebben jullie de inspiratie vandaan?
Mensen van de evangelische gemeente in Dongen vroegen ons of we als kerk mee wilden doen met de Alphacursus. Zo begon het. Ik ben daar – een beetje als verspieder – een half jaar heen gegaan. Bij Alpha komt het geloof aan bod, maar niet op een opdringerige manier. Mensen gaan met elkaar in gesprek en vormen hun eigen mening.
In het begin van de cursus zat ik met kromgetrokken tenen te luisteren, want de inhoud was geen fantastisch theologisch verhaal. Maar het grappige was dat die krakkemikkige inleidingen soms geweldig werkten wanneer we in de kleine groepen erover gingen praten met elkaar. Precies dat open gesprek werkt. Deze krachtige manier van werken is een methode geworden die wij als pastoraal team op steeds meer plekken in ons parochieel werk toepassen. We zijn inmiddels actief met de methode ‘de missionaire parochie’, een katholiek traject om de parochie nog verder te vernieuwen.’
Op welke activiteiten past u de ‘Alphamethode’ nog meer toe?
‘We hebben nu de methode Godly Play als kindercatechese. Je geeft kinderen de kans om stil te worden en stimuleert hun eigen verwerkingsproces. We doen Lectio Divina met de parochianen, waarbij we meditatief de Bijbel lezen, bidden en uitwisselen. We organiseren geloofsgesprekken, waarin we in gesprek gaan met elkaar over bijvoorbeeld ‘lastige mensen geduldig verdragen’. Dat is een geestelijk werk van barmhartigheid. Daarbij proberen we op het niveau van de mensen te gaan zitten, belevingsgericht en concreet te zijn.
Om buiten de parochiegrenzen te gaan, deden wij met een groep parochianen mee aan een iftar-maaltijd, het islamitische vastenmaal. De deelnemers inspireerden mij door hun open houding. We werken ook samen met lokale organisaties als de ‘Weggeefhoek’. Zij geven spullen weg aan mensen die het kunnen gebruiken. We zamelden kleding en gereedschap voor hen in. In ons eentje zouden wij zo’n actie nooit kunnen voeren, omdat wij die contacten niet hebben, maar samen zetten we iets groters op.
‘Er is meer sympathie ontstaan voor wat er in de parochie gebeurt.’
Samen met de plaatselijke politieke partijen stelden wij een armoedeakkoord op. Vervolgens lieten we dat ondertekenen door maatschappelijke, politieke en religieuze organisaties in Rijen. Nu kennen we iedereen en iedereen kent ons.
Ik ben nu aan mijn carnavalsperiode begonnen. Dat is een heel andere vorm van liturgie, maar we verbreden zo wel de groep mensen voor wie we bestaan.’
Toen kwam de paus met het synodale proces. Wat dachten jullie?
‘Het heeft ons bevestigd dat we goed bezig zijn. Een belangrijk element van het synodale proces is dat je je eigen geloof bevraagt. Je moet buiten de kerk wel een eigen verhaal hebben. Anders breng je niets tot stand. Daarbij gaat het niet enkel om het neerzetten van een kloppend verhaal, zoals lang geleden. Het gaat ook om het bieden van inspiratie: komt de boodschap wel aan?
In de jaren zeventig en tachtig had je de tegenovergestelde richting: we vertaalden zoveel naar het ervaringsniveau van mensen dat het geloof niet meer te herkennen was. Dan gaat er ook iets fout. Hoe het dan wel moet? De methoden die we nu gebruiken, bevallen me goed. Ruimte geven aan imperfectie, samen met elkaar in gesprek zijn, met elkaar zoeken.’
Waar hoopt u op?
Hier en daar zie ik kleine stapjes van vernieuwing komen, zie ik nieuwe mensen die zich aansluiten. Onze kring rond de parochie vergroot zich. Er is meer sympathie ontstaan voor wat er in de parochie gebeurt. Soms moet je veel kleine radertjes plaatsen voordat die in elkaar grijpen en als grote machine gaan draaien. Daar hoop ik op.’
